Hoe berekent Oxfam Novib de scores van supermarkten?
Ook wij waren verrast door de extreem lage scores van Nederlandse supermarkten op onze duurzaamheidsranglijst.
Het is werkelijk fantastisch om te zien hoe veel reacties de lancering van Oxfam’s Behind the Barcodes campagne los heeft gemaakt.
We leggen graag uit hoe we tot onze scores zijn gekomen.
Waarom eigenlijk een ranglijst?
Ranglijsten, zoals die van BehindtheBrands, de Eerlijke Geldwijzer en de Greenpeace Tuna Shopping Guide, zijn een bewezen manier om bedrijven aan te zetten tot duurzamer gedrag.
Een ranglijst maakt duidelijk waar bedrijven staan op de duurzaamheidsladder en creëren zo gezonde competitie.
Omdat ranglijsten vergelijkingen makkelijker maken, stimuleren zij een zogenaamde “race naar de top.” Oxfam Novibs supermarktenranglijst maakt inzichtelijk dat supermarkten in Nederland en het buitenland nog heel wat moeten doen om mensenrechtenschendingen uit hun schappen te bannen.
We herzien de ranglijst elk jaar, om te laten zien of supermarkten zich verbeteren.
We scoren supermarkten op hun publieke beleid
De ranglijst laat zien wat supermarkten op papier en in de praktijk doen tegen uitbuiting.
We kijken daarbij alleen naar beleid en praktijken waar supermarkten publiekelijk wat over zeggen, bij voorkeur op hun eigen website. Zo kan iedereen zien en beoordelen wat ze precies doen om uitbuiting van arbeiders, boeren en vrouwen te voorkomen. Vaak zijn supermarkten hier niet transparant over. Dat zie je terug in de scores op de ranglijst.
Transparantie is belangrijk. Want als dit er zou zijn, kunnen aandeelhouders, toeleveranciers, consumenten, arbeiders, kleinschalige boeren en hun belangenorganisaties supermarkten aanspreken op wat ze al doen of nog meer moeten doen.
Supermarkten laten ons weten dat ze vinden dat onze ranglijst onvoldoende laat zien wat supermarkten al wél doen. Daarbij wijzen ze op onderzoek dat ze laten doen naar delen van productieketens. Onderzoek dat ze zelden publiceren.
Zo blijft onduidelijk hoe ons eten wordt gemaakt.
Aanpakken, niet afschuiven
Nog belangrijker is dat we wij aan supermarkten vragen om zélf op verbeteringen aan te sturen. Op dit moment schuiven Nederlandse supermarkten te vaak hun eigen verantwoordelijkheid af op externe partijen zoals keurmerken.
Wij zijn van mening dat supermarkten juist zelf moeten weten wat er gebeurt in hun productieketens, zodat ze bewuste keuzes kunnen maken. Daarnaast vragen we dat ze hierover rapporteren. Dit is in lijn met internationale richtlijnen van de Verenigde Naties voor bedrijven en mensenrechten. En dus niet meer dan normaal, vinden we.
We kijken naar 93 punten
De scores in de ranglijst zijn gebaseerd op 93 indicatoren. Ze gaan over onderwerpen zoals de rechten van arbeiders, kleinschalige boeren en vrouwen in ontwikkelingslanden. Voor elke indicator kunnen supermarkten een punt scoren als ze er aandacht aan besteden.
Deze indicatoren zijn gebaseerd op internationale standaarden, zoals de in Verenigde Naties-verband gemaakte richtlijnen met betrekking tot het bedrijfsleven en mensenrechten, de ILO-conventies met betrekking tot arbeidsrechten en de Women’s Empowerment Principles gericht op het versterken van de positie van vrouwen.
Supermarkten kennen deze internationale standaarden. Zo zijn bijvoorbeeld de internationale richtlijnen van de VN voor bedrijven en mensenrechten al in 2011 afgesproken.
Ook onze ranglijst komt voor supermarkten niet als een verrassing.
Al sinds augustus 2017 zijn wij in gesprek met de supermarkten wereldwijd over de ontwikkeling van de ranglijst en de specifieke scores per bedrijf – ook met de vijf Nederlandse supermarkten op de Nederlandse ranglijst.
We kijken naar langdurige trends
Behalve over arbeidsrechten gaat Behind the Barcodes ook over loon en inkomen. Verdienen de makers van ons eten genoeg om van te leven? Om dat te bepalen kun je kijken wat een 'leefbaar loon of inkomen' is: hoeveel geld heeft iemand nodig om normaal te kunnen leven? Dat kan sterk verschillen per regio en is ook voortdurend onderhevig aan verandering. Bijvoorbeeld door inflatie en andere economische ontwikkelingen.
Voor ons onderzoek kijken we daarom naar een brede internationale trend van de laatste 20 jaar: boeren en arbeiders in ontwikkelingslanden ontvangen steeds minder van de prijs die wij in de supermarkt betalen.
We kijken uit naar vooruitgang
We merken dat supermarkten ons signaal oppikken en kijken uit naar verdere discussies en vooruitgang. Over aan jaar hopen wij Nederlandse supermarkten als voorlopers te zien op de supermarkt ranglijst.
- Voor een uitgebreide uitleg van onze onderzoeksmethoden, zie het Engelstalige Methodology note.
- Om precies te zien op welke indicatoren punten zijn toegekend per supermarkt, zie de scorecard data (Excel sheet).
Achter de streepjescode
Ontdek hoe uitbuiting in ons eten terechtkomt en wat supermarkten kunnen doen om dat te helpen voorkomen. Het hele verhaal
