Vijf punten voor de onderhandelaars van de formatie

Eind deze week gaan de onderhandelaar van de formatie twee weken op vakantie. Voordat Rutte, Buma, Pechtold en Segers de wijde wereld intrekken moeten ze nog wel een aantal belangrijke beslissingen nemen over de toekomst van ons land en onze wereld. Daarom is dit een uitstekend moment om de onderhandelaars nog wat adviezen mee te geven voor tijdens hun gesprekken.

Juist Nu

Nu investeren in ontwikkelingssamenwerking is in ieders belang. Een nieuw kabinet zal haar werk opnemen in een tijd van complexe mondiale uitdagingen, zoals groeiende ongelijkheid, de ernstige gevolgen van klimaatverandering, de vluchtelingencrisis, langdurige conflicten en extreme armoede buiten de grenzen van Europa.

Oxfam Novib roept de onderhandelaars daarom op om onze toekomst te beschermen met de volgende vijf punten:

Punt 1:

Te midden van alle wereldwijde crises en problemen heeft de Nederlandse overheid de afgelopen jaren meer dan 2 miljard euro bezuinigd op het budget voor ontwikkelingssamenwerking. Hierdoor lopen de allerarmsten en kwetsbaarste mensen achter. Want zoals de WRR in haar rapport stelde, is ontwikkelingssamenwerking een onmisbare schakel is in het versterken en verantwoordelijk houden van overheden van juist de meest kwetsbare landen, en het bevorderen van basisdiensten voor burgers. Zo wordt een basis gelegd voor verdere economische ontwikkeling. De huidige mondiale context wordt immers getekend door extreme ongelijkheid binnen en tussen landen en vele politieke en humanitaire crises. In de 47 meest arme landen is ontwikkelingshulp nog steeds de grootste bron van inkomsten (bron: p. 17). Deze landen zullen de SDGs niet bereiken zonder steun van Nederland en andere rijke landen. Een volwaardig budget voor ontwikkelingssamenwerking is hiervoor essentieel. Nederland dient terug te keren naar een budget voor ontwikkelingssamenwerking van minimaal 0,7% van het BNI, zoals ook de WRR en OESO de afgelopen maanden aanbevolen.

Punt 2

De laatste jaren gaat er steeds meer ontwikkelingsgeld (ODA) naar Nederland zelf. Zo betaalt Nederland de opvang van eerstejaars asielzoekers volledig uit het budget voor ontwikkelingssamenwerking (in 2015 was dit een bedrag van 1,2 miljard euro). Dit is contraproductief, omdat de kosten voor de eerstejaars opvang van asielzoekers in Nederland wordt gefinancierd met geld dat juist de grondoorzaken van ontheemding tegen gaat. Daarnaast wordt het ontwikkelingsbudget steeds meer ingezet om de commerciële doelen van Nederland te financieren. Hierdoor krijgen Nederlandse bedrijven soms miljoenen euro’s uit het ontwikkelingsbudget, terwijl de impact hiervan onduidelijk is. Als we de grote problemen van onze tijd echt willen oplossen, moeten we ontwikkelingsgeld dus besteden waar het hoort: in arme landen, ingezet voor het bevorderen van sociale en economische ontwikkeling.

Punt 3

Ontwikkelingslanden lopen volgens de Verenigde Naties jaarlijks 100 miljard dollar aan inkomsten mis door belastingontwijking door multinationals. Ook rijke landen lopen veel belastinginkomsten mis. Deze uitstroom moet stoppen. Een volgend kabinet moet zich hard maken voor nationaal en internationaal belastingbeleid dat bijdraagt aan het tegengaan van extreme ongelijkheid wereldwijd en aan het financieren van de ontwikkelingsdoelstellingen. Nederland moet zich inzetten om de internationale zeer schadelijke race naar de bodem rondom (effectieve) belastingtarieven te stoppen.

Punt 4

Het is essentieel dat Nederland klimaatverandering consequent aanpakt. Het nieuwe kabinet moet daarom extra investeringen bovenop het normale ontwikkelingsbudget doen om de afspraken van het klimaatakkoord van Parijs te halen. Onder andere kleinschalige boeren, pastoralisten en vissers in ontwikkelingslanden moeten dringend ondersteund worden om weerbaar te zijn voor de gevolgen van klimaatverandering. De nieuwe regering moet hiervoor nieuwe financieringsbronnen identificeren: dit kan bijvoorbeeld uit een deel van de opbrengst uit emissiehandel of een koolstofbelasting. Daarnaast moet Nederland voedselzekerheid als speerpunt van het ontwikkelingsbeleid behouden.

Punt 5

Nederland moet inzetten op een humaan vluchtelingenbeleid. Dat betekent concreet zorgen voor veilige en legale vluchtroutes voor vluchtelingen en de bescherming van de rechten van vluchtelingen, zoals vastgelegd in het Vluchtelingenverdrag. Dat betekent ook de ontwikkeling van een langetermijnstrategie om gedwongen migratie tegen te gaan. Ontwikkelingssamenwerking is onderdeel van die strategie, mits effectief ingezet om de grondoorzaken van gedwongen migratie zoals klimaatverandering, conflict of extreme armoede en honger aan te pakken. Als ontwikkelingsgeld wordt ingezet om steun voor het terugnemen van migranten af te kopen of het financieren van detentiecentra, kan het daar niet zijn werk doen.

Deze grote problemen van onze tijd kunnen we nu oplossen. We moeten nu doorpakken om extreme armoede en ongelijkheid voorgoed te verslaan en grondoorzaken van ontheemding aan te pakken. Zodat niemand achter blijft.