Nieuwe campagne om buitenlandse handel met Israëls illegale nederzettingen te stoppen
Een internationale coalitie van meer dan 80 maatschappelijke organisaties lanceert vandaag haar nieuwe campagne "Stop Trade with Settlements". Daarmee worden regeringen opgeroepen alle handel met illegale Israëlische nederzettingen in de bezette Palestijnse gebieden te verbieden, inclusief handel door grote multinationals en financiële instellingen die de nederzettingensector ondersteunen. De nieuwe campagne wordt ondersteund door de gelijktijdige publicatie van het nieuwe rapport Trading with Illegal Settlements over de handel met illegale Israëlische nederzettingen. Daarin worden de bedrijven JCB (VK), Barclays Bank (VK), Siemens (Duitsland), Carrefour (Frankrijk), Maersk (Denemarken), Tui (Duitsland), eDreams Odigeo en Opodo (Spanje) uitgelicht.
Het nieuwe rapport maakt duidelijk hoe buitenlandse overheden en bedrijven, door middel van voortdurende handel met illegale Israëlische nederzettingen op de bezette Westelijke Jordaanoever, de aanhoudende en toenemende onderdrukking van Palestijnen in stand houden. Buitenlandse handel met illegale nederzettingen draagt bij aan afbraak van de Palestijnse economie, vergroot de humanitaire crisis, en ondermijnt de levensvatbaarheid van een toekomstige Palestijnse staat. Het verbieden van handel met nederzettingen is een noodzakelijke stap om de mensenrechten te handhaven, de bestaanszekerheid van Palestijnen te beschermen en om de verdere uitbreiding van Israëlische nederzettingen en de illegale bezetting te beëindigen.
Mirte Bosch, humanitair expert bij Oxfam Novib: “Het is hoog tijd dat Nederland eindelijk een stap zet richting een verbod op handel met illegale Israëlische nederzettingen. Deze Nederlandse handel draagt al decennialang bij aan de schending van de rechten van Palestijnen. Zo’n verbod heeft echter alleen zin als alle handel wordt stopgezet, dus een verbod op import en export van goederen, het verlenen van diensten of het financieren daarvan, én een verbod op investeringen van en naar illegale nederzettingen. Alleen bij zo’n alomvattend verbod wordt de Nederlandse economische betrokkenheid bij de illegale Israëlische bezetting beëindigd, in lijn met internationaal recht.”
In de afgelopen vier jaar zorgde het Israëlische nederzettingenbeleid op de bezette Westelijke Jordaanoever voor een duizelingwekkende toename van zowel de bouw van nederzettingen als de onteigening van Palestijns land. In 2023 keurde de Israëlische regering de bouw van 30.682 woningen goed op de Westelijke Jordaanoever, inclusief Oost-Jeruzalem – een toename van 180% in slechts vijf jaar. In mei 2025 besloot het Israëlische kabinet opnieuw 22 nieuwe nederzettingen goed te keuren. Dit is de grootste uitbreiding van nederzettingen sinds de Oslo-akkoorden (1993-1995). Deze nederzettingen zorgen voor verdere fragmentatie van Palestijns grondgebied, waardoor de bewegingsvrijheid en economische ontwikkeling worden aangetast. De controle van Israël kost de Palestijnse economie miljarden dollars per jaar, terwijl de armoede op de bezette Westelijke Jordaanoever de afgelopen twee jaar is gestegen van 12 naar 28%. Het geregistreerde werkloosheidspercentage is 35%, een verdubbeling sinds oktober 2023.
De EU blijft Israëls grootste handelspartner, goed voor ongeveer 32% van de totale goederenhandel, met een totaal handelsvolume van € 42 miljard per jaar. Onderzoek van SOMO uit juli 2025 toonde aan dat Nederland binnen de EU veruit de grootste investeerder is in Israël, verantwoordelijk voor twee derde van de EU-investeringen in Israël. In dit nieuwe rapport worden een aantal internationale bedrijven en financiële instellingen uitgelicht die handel blijven drijven met Israëls illegale nederzettingen. Hoewel deze lijst van bedrijven en instellingen niet toereikend is, dragen zij allemaal bij aan de instandhouding van de illegale bezetting en het legitimeren daarvan:
- Het Spaanse eDreams Odigeo, een van de grootste reisorganisaties ter wereld, en dochteronderneming Opodo bieden naar verluidt hotels en accommodatie aan in Israëlische nederzettingen op de Westelijke Jordaanoever.
- Het Duitse TUI, eenander reisconglomeraat, blijft verschillende reizen aanbieden naar illegale Israëlische nederzettingen. TUI blijft een "Dual Narrative Tour" aanbieden, waarbij bezoekers in een "kogelvrije kolonisten bus" kennismaken met kolonisten in Hebron op de Westelijke Jordaanoever.
- Apparatuur geproduceerd door het Britse JC Bamford Excavators (JCB),wordt door Israël gebruikt om Palestijnse gebouwen, huizen en gewassen te slopen – en om illegale nederzettingen te bouwen. Bouwbedrijven zoals JCB profiteren van de gedwongen verplaatsing van Palestijnen en de uitbreiding van nederzettingen.
- De Duitse multinational Siemenslevert apparatuur en diensten voor transportinfrastructuur in nederzettingen, waaronder een spoorwegdeal ter waarde van meer dan € 1 miljard.
- De Franse retailer Carrefourheeft een overeenkomst met Yenot Bitan om Carrefour-producten in Israël te produceren en verkopen. Er zijn minstens negen Yenot Bitan-winkels in de bezette Palestijnse gebieden, waaronder twee met het volledige Carrefour-logo.
- Het Deense bedrijf Maerskheeft goederen vervoerd voor vier bedrijven die vermeld staan in de VN-database van bedrijven die medeplichtig zijn aan de nederzettingeneconomie: Comasco, Extal, Ofertex Industries en Twitoplast.
- Van de buitenlandse banken die de handel in nederzettingen blijven financieren met leningen en financiële steun, verstrekte de Britse multinational Barclaystussen januari 2021 en augustus 2024 $ 18,1 miljard aan leningen en diensten aan bedrijven die betrokken zijn bij de nederzettingen. Daarmee is het de derde grootste kredietverstrekker van bedrijven die medeplichtig zijn aan de handel met nederzettingen, na BNP Paribas en HSBC.
De coalitie van organisaties dringt erop aan dat landen, met name landen binnen de EU en het Verenigd Koninkrijk, de handel met Israëlische nederzettingen expliciet verbieden, inclusief de levering van financiële diensten en investeringen. Israëlische exporteurs moeten de herkomst van goederen vaststellen en aansprakelijk worden gesteld voor valse claims.
NOOT VOOR REDACTIE:
- Organisaties, waaronder Oxfam, die de campagne "Stop Trade with Settlements"steunen, zijn te vinden op pagina 4 van het bijgevoegde rapport.
- Het rapport 'Trading with Illegal settlements'
- Het advies van het Internationaal Gerechtshof van juli 2024 over de juridische gevolgen van het beleid en de praktijken van Israël in het bezette Palestijnse gebied, inclusief Oost-Jeruzalem, oordeelde dat staten volgens het internationaal recht verplicht zijn "zich te onthouden van economische of handelsbetrekkingen met Israël betreffende het bezette Palestijnse gebied of delen daarvan die de onrechtmatige aanwezigheid van Israël in het gebied kunnen verankeren", en "stappen moeten ondernemen om handels- of investeringsrelaties te voorkomen die bijdragen aan het in stand houden van de illegale situatie die door Israël in het [bezette gebied] is gecreëerd.
- Handel in nederzettingen omvat elke commerciële relatie – direct of indirect – met Israëlische nederzettingen in bezet gebied. Dit omvat dochterondernemingen, diensten, financiering en toeleveringsketens. Bedrijfsactoren die zich bezighouden met of deze activiteiten mogelijk maken, lopen het risico medeplichtig te zijn aan schendingen van de internationale humanitaire en mensenrechtenwetgeving. Handel kan ook verband houden met nederzettingen wanneer het handel betreft met een bedrijf dat zelf in een nederzetting is gevestigd of nauw betrokken is bij zakendoen met nederzettingen. Meer dan 700.000 Israëliërs wonen in honderden nederzettingen in bezet Palestijns gebied, waarvan de meerderheid in Gebied C van de Westelijke Jordaanoever. Israëlische nederzettingen beslaan meer dan 42% van het totale landoppervlak van de Westelijke Jordaanoever en zijn met elkaar verbonden door wegen, spoorwegen, industrieterreinen en andere infrastructuur, samen met bijna 900 militaire controleposten.
- Werkloosheidspercentage op de Westelijke Jordaanoever. Zie Palestine Economic Policy Research Institute-MAS (februari 2025).
- Armoedetoename 2023-2024. Zie ILO (oktober 2024).
