Hoge Raad velt finaal oordeel over export F35-onderdelen naar Israël
Komende vrijdag, 3 oktober, doet de Hoge Raad uitspraak over de export van onderdelen voor F35-gevechtsvliegtuigen naar Israël die worden ingezet bij de genocide in Gaza. Sinds het eerdere arrest van het Haagse Gerechtshof, in het voordeel van Oxfam Novib, PAX en The Rights Forum, is dit verboden omdat Nederland anders bijdraagt aan ernstige schendingen van het internationaal oorlogsrecht. Ondanks uitgebreide documentatie van alle misdaden en de inmiddels breed gedragen conclusie dat Israël zich schuldig maakt aan genocide op Palestijnse burgers, heeft de regering besloten in cassatie te gaan om het exportverbod te vernietigen. Initiatiefnemers zien het vonnis van de Hoge Raad, dat ook internationaal nauwlettend wordt gevolgd, met hoop en vertrouwen tegemoet.
Michiel Servaes, directeur Oxfam Novib: ‘Al twee jaar zijn we getuige van het onvoorstelbare leed door de genocide in Gaza. Uiteraard ligt de eerste verantwoordelijkheid hiervoor bij Nethanyahu’s oorlogskabinet, maar het is de pijnlijke stilte én actieve steun uit de rest van de wereld waardoor dit kon gebeuren. Gelukkig kunnen we in tijden van politieke medeplichtigheid terugvallen op het recht. Ook al zal het de noodlijdende Palestijnen niet direct helpen – en voor velen is het al te laat – een rechterlijk oordeel bevestigt een ondergrens van internationale afspraken en van medemenselijkheid. Dat we op deze manier onze eigen regering tot de orde moeten roepen is eigenlijk onvoorstelbaar. Maar als ook de Hoge Raad vrijdag in ons voordeel beslist, kan de politiek zich niet langer verschuilen en zal het de rode lijn moeten trekken; voor de export van wapens en voor alle manieren waarop zij Israël nog steeds de hand boven het hoofd houdt.’
Liesbeth Zegveld, advocaat namens de drie organisaties: ‘De situatie in Gaza is catastrofaal. Dat de Nederlandse staat verplicht is alles te doen om hier niet aan bij te dragen lijkt zonneklaar. Het oordeel van het Haagse gerechtshof in februari vorig jaar was dan ook duidelijk: Nederland moet stoppen met de door– en uitvoer van F-35-onderdelen naar Israël. Omdat er een duidelijk risico was dat Israël met de inzet van F-35-gevechtsvliegtuigen ernstige schendingen van het humanitaire oorlogsrecht pleegt in Gaza. De Nederlandse staat besloot anders en stapte naar de Hoge Raad. Na het zwaarwegende advies van de adviseur van de Hoge Raad, de Advocaat-Generaal, om de eerdere uitspraak van het hof overeind te houden, is het nu aan de Hoge Raad om haar oordeel te vellen. Nu Israël zich in Gaza schuldig maakt aan genocide verwachten wij dat de Hoge Raad dit kraakheldere advies van de Advocaat-Generaal overneemt.’
Israël voert met de F-35-gevechtsvliegtuigen dagelijks aanvallen uit op Palestijnse burgers in Gaza. Sinds 7 oktober 2023 zijn er al meer dan 65.000 Palestijnen gedood. Het overgrote deel hiervan zijn burgerslachtoffers, waaronder veel vrouwen en kinderen. Hervatting van de uitvoer van F-35-onderdelen vanuit Nederland zou de Nederlandse staat opnieuw medeplichtig maken aan ernstige schendingen van het internationaal recht. Oxfam Novib, PAX en The Rights Forum doen een klemmend beroep op de Nederlandse regering om zélf de verantwoordelijkheid te nemen en de verdere bewapening van Israël via en vanuit Nederland stop te zetten en verantwoordelijkheden onder internationaal recht om de genocide te stoppen uit te voeren.
De rechtszaak in het kort
- Oxfam Novib, PAX en The Rights Forum eisten op 4 december 2023 in een kort geding tegen de Nederlandse staat de onmiddellijke stopzetting van de levering van onderdelen voor Israëlische F35-gevechtsvliegtuigen. De organisaties stelden dat met het toestaan van deze wapenexport, Nederland zich medeplichtig maakt aan mogelijke schendingen van het oorlogsrecht in Gaza.
- Op 15 december 2023 wees de kortgeding rechter de eis af en besloten de organisaties in hoger beroep te gaan.
- Op 12 februari 2024 oordeelde het gerechtshof in Den Haag dat Nederland inderdaad moet stoppen met het leveren van onderdelen voor de F-35 aan Israël.
- De Nederlandse regering besloot in cassatie te gaan tegen het arrest van het gerechtshof, dat 6 september 2024 diende voor de Hoge Raad.
- Op 29 november 2024 adviseerde de Advocaat-Generaal aan de Hoge Raad om de eerdere uitspraak van het Haagse gerechtshof in stand te laten.
- Komende vrijdag, 3 oktober, om 10.00 uur spreekt de Hoge Raad haar arrest uit.
Noot voor redactie:
De zitting van de Hoge Raad begint om 10.00, vrijdag 3 oktober, in Den Haag en is via de livestream van de Hoge Raad te volgen.
In november vorig jaar adviseerde de advocaat-generaal de Hoge Raad om de uitspraak van het Haagse gerechtshof te bekrachtigen en zo het exportverbod in stand te houden.
