Hoogste rechtbank ter wereld: landen verplicht klimaatschade te voorkomen en herstellen
Vandaag gaf het Internationaal Gerechtshof in Den Haag het historische advies dat vervuilende landen verplicht zijn om in actie te komen om klimaatschade te voorkomen en herstellen om basale mensenrechten zoals recht op leven, voedsel en een schoon leefmilieu te waarborgen. Vanuatu, een eilandstaat in Oceanië dat dreigt te verdwijnen door de stijgende zeespiegel, heeft met steun van 132 andere landen om dit advies gevraagd. De drijvende kracht achter deze belangrijke stap naar de hoogste rechtbank van de wereld zijn de studenten, jongeren activisten van Pacific Islands Students Fighting Climate Change en de World Youth For Climate Justic, met steun van Oxfam Novib.
Hilde Stroot, klimaatexpert Oxfam Novib: “Dit historische advies had niet op een beter moment kunnen komen. Wereldwijd lappen overheden, zoals ons eigen inmiddels afgetreden kabinet, de klimaatafspraken aan hun laars. Afspraken die zijn gemaakt ter bescherming van mensenlevens: om te zorgen voor onder andere meer schone lucht, veilig drinkwater en het tegengaan van natuurrampen. Maar ook afspraken die moeten zorgen voor meer rechtvaardigheid, zoals dat klimaatkwetsbare landen ondersteuning krijgen van vervuilende landen bij het aanpassen aan klimaatverandering. Het Internationaal Gerechtshof geeft vandaag, met dit advies, al die landen die tegenstribbelen een ferme juridisch tik op de vingers voor hun nalatigheid om mensen te beschermen.”
Het advies van het Hof baseert zich onder andere op het recht van ieder mens op leven, voedsel, gezondheid en een schoon milieu. Elk land, en met name de grote uitstoters zoals Nederland, moeten volgens de uitspraak fossiele brandstoffen per direct uitfaseren, emissies verminderen en hun financiering aan landen in het globale zuiden ophogen om de schade te repareren die zij hebben veroorzaakt. Het Hof is duidelijk: bescherm mensen wereldwijd tegen klimaatschade en klimaatverandering.
Ook Europa wordt geteistert door bosbranden, overstroming en andere levensbedreigende natuurrampen. Deze week nog stelde de Raad voor Volksgezondheid en Samenleving dat klimaatverandering een bedreiging vormt voor de gezondheid van Nederlanders. Stroot: “Dus ook hier lopen we gevaar, maar de politiek blijkt niet in staat of zelfs onbereid om ons te beschermen. Om de politieke fouten van de laatste anderhalfjaar te herstellen, hebben we het internationaal recht hard nodig. Want als de politiek geen gehoor geeft, dan blijft de juridische weg voor landen zoals Vanuatu de enige levensreddende optie die overblijft. Maar ook burgers treffen hun eigen overheden steeds vaker in rechtzalen, omdat de veiligheid van mensen op het spel staat. Daarom is het extra belangrijk dat iedereen in de wereld, met het advies van vandaag op zak, juridisch sterker staat om klimaatactie af te dwingen.”
