Eerste Corona-besmetting vastgesteld in opvangkamp Moria op Lesbos, Griekenland

• 2 september 2020

Het eerste bevestigde geval van Covid-19 is aangetroffen in opvangkamp Moria. Een 40-jarige Somalische vluchteling werd gisteren onwel en is in het lokale ziekenhuis positief getest op het virus. De Griekse overheid en EU-lidstaten zoals Nederland moeten zo snel mogelijk actie ondernemen om een gezondheidscrisis te voorkomen. In de EU ‘hotspot’ Moria is het onmogelijk om voldoende afstand te houden en hygiëne-maatregelen na te leven. Het is noodzakelijk dat mensen van het eiland worden geëvacueerd, waaronder de meest kwetsbaren. Nederland moet zich aansluiten bij de twaalf andere EU-lidstaten die alleenstaande kinderen uit de opvangkampen op de eilanden willen opnemen. 

Evelien van Roemburg, Oxfam vluchtelingenexpert: “De komst van het coronavirus in het EU ‘hotspot ’vluchtelingenkamp van Moria is een ramp voor de mensen die daar gestrand zijn. Afstand houden en aanbevolen hygiënepraktijken om risico's te verminderen zijn onmogelijk - er zitten bijna 12.000 mensen vast in een kamp dat voor minder dan 3000 mensen is gebouwd. Er zijn niet genoeg toiletten, douches of toegang tot water. Zonder onmiddellijke en drastische interventie zal dit veranderen in een verwoestende gezondheidscrisis die de dood kan betekenen voor honderden reeds verzwakte mensen. 

“We verwelkomen de evacuatie van enkele van de meest kwetsbare mensen uit de Griekse‘ hotspot ’vluchtelingenkampen van de EU en de toezegging van 12 EU-lidstaten om alleenstaande kinderen te herplaatsen. De huidige situatie is echter het product van regeringen die waarschuwingen over de gevaarlijke omstandigheden in de 'hotspot'-kampen van de EU jarenlang hebben genegeerd en in plaats daarvan hun onmenselijke migratiebeleid hebben volgehouden.’ 

Natalia-Rafaella Kafkoutsou, expert vluchtelingenrecht bij de Griekse Raad voor Vluchtelingen (GCR) : “Bijna zes maanden na de start van de pandemie is het door Griekenland ontworpen noodplan nog lang niet voldoende om de asielzoekers, het personeel in de vluchtelingenkampen en de bredere bevolking op de Griekse eilanden naar behoren te beschermen. Het richt zich bijna uitsluitend op het beperken van het verkeer van mensen, in plaats van op adequate preventie en respons. 

“In plaats van mensen te beschermen, hebben de Griekse autoriteiten gezondheidsklinieken in het kamp beboet en de nodige accommodatie op het vasteland gesloten.’’ 

“Om levens te redden, moeten de autoriteiten niet wachten op een massale uitbraak van het coronavirus om mensen te redden die asiel zoeken uit de overvolle eilandkampen. In plaats daarvan moet iedereen in Moria worden getest op het coronavirus en moeten positieve gevallen onmiddellijk worden geïsoleerd in de juiste faciliteiten. De Griekse regering en haar EU-partners moeten onmiddellijk actie ondernemen en iedereen uit de ‘hotspot’ overbrengen naar geschikte accommodatie op het Griekse vasteland en in andere EU-lidstaten. 

• Een 40-jarige Somalische man, een erkende vluchteling, is het eerste geval met COVID-19 in het EU ‘hotspot’ kamp Moria. Hij voelde zich gisteravond onwel en werd per ambulance overgebracht naar het plaatselijke ziekenhuis, waar hij positief testte op het coronavirus. 
• De Griekse regering heeft een noodplan in drie stappen ontwikkeld voor haar vluchtelingenkampen. Stap 1 - al geactiveerd voor alle Griekse eilandkampen - is om het kamp te isoleren en beweging te beperken. Zodra de eerste gevallen zijn bevestigd, is stap 2 het kamp in quarantaine plaatsen, NGO's de toegang verbieden en ‘gezondheidsstations’ opzetten voor maximaal 30 personen; deze stap is tot dusver in verschillende andere vluchtelingenkampen geactiveerd. De laatste stap, in het geval van een massale uitbraak, omvat het scheiden van mensen die besmet zijn van degenen die dat niet zijn. Het plan is grotendeels reactief in plaats van preventief. Ook zijn veel details over hoe het precies zal worden uitgevoerd onduidelijk: waar worden mensen naartoe gebracht in geval van een evacuatie, hoe zal dit gebeuren en wie zal de evacuatie uitvoeren? 
• Eind augustus werden in het kamp Moria op het Griekse eiland Lesbos bijna 12.000 mensen - bijna de helft van hen kinderen (40%) - gepropt in een ruimte die was gebouwd voor minder dan 3.000 mensen. Er zijn tot 160 mensen die hetzelfde vuile toilet gebruiken en meer dan 500 mensen per douche. In sommige delen van het kamp delen 325 mensen één kraan en is er geen zeep. 15 tot 20 mensen kunnen in een enkele zeecontainer leven, of in tenten of geïmproviseerde onderkomens. 
• Eerder dit jaar kwamen verschillende EU-lidstaten, waaronder Kroatië, Frankrijk, Duitsland, Ierland, Italië, Luxemburg en Portugal, overeen om in totaal 1.600 alleenstaande kinderen uit de Egeïsche vluchtelingenkampen te herplaatsen. Sinds het begin van dit initiatief zijn 229 kinderen herplaatst naar zes EU-landen, het meest recent naar Frankrijk en Finland, maar maanden na de toezegging door de lidstaten wachten er nog steeds honderden kinderen in de kampen. 

Noot voor de redactie: contact Jules van Os, persvoorlichting Oxfam Novib, 0651573683.