markt zal armoede echt niet bestrijden
- 18 juni 2012
VVD’ers Blok en Kamerlid De Caluwé geven in de Volkskrant van zaterdag een proeve van internationale onbekwaamheid. Kolommen lang schrijven ze drogredenen en onwaarheden, terwijl het ze maar om een ding gaat: 70 procent bezuinigen op het ontwikkelingsbudget.
Decennialang steunde de VVD ontwikkelingssamenwerking. Nederland als hulpvaardige handelsnatie was immers een win-winconcept. Veel prominente en internationaal georiënteerde VVD’ers zijn nog altijd actief in besturen en raden van toezicht van ontwikkelingsorganisaties. Stef Blok en Ingrid de Caluwé gooien deze traditie zonder enig pardon overboord. Onbegrijpelijk. Ook voor hun partijgenoten. Zie de tweet van de huidige commissaris van de Koningin en VVD-lid, John Jorritsma: ‘Ik nodig Blok en De Caluwé uit voor een bezoek aan de Sahel om te beseffen wat ze zeggen.’
Het staat ook in schril contrast met het pleidooi - ook op zaterdag - van het midden- en kleinbedrijf voor een minister voor buitenlandse handel in het volgende kabinet. Onze broodnodige economische groei moet immers van handel komen. Duitsland, Frankrijk, België en Engeland volstaan niet als afzetmarkt. We hebben andere landen nodig. Met de opkomst van de G20-landen verzwakt de positie van de EU. Hoe ziet de VVD eigenlijk de Nederlandse rol in de wereld? Eerlijk gezegd laadt de VVD met dit betoog sterk de verdenking op zich in deze campagnetijd de PVV kiezers te willen paaien.
Blok en De Caluwé hekelen de vele ‘dramatische mislukkingen in ontwikkelingssamenwerking’. Mij hoor je niet zeggen dat ontwikkelingssamenwerking onfeilbaar is. Maar heeft de werkelijk dramatische mislukking van de deregulering in de financiële sector, die leidde tot de kredietcrisis, de VVD ervan weerhouden om tientallen miljarden in het redden van banken te stoppen en honderden miljarden in het redden van de euro?
Het is een drogreden te stellen dat de markt de extreme armoede van 1 miljard mensen in de wereld wel kan oplossen, zoals Blok en De Caluwé beweren. Er klopt niets van dat het omarmen van de markt in Aziatische landen honderden miljoenen mensen uit de armoede heeft getrokken, zoals Blok en De Caluwé beweren. Het economisch succes van China bijvoorbeeld is niet bepaald het resultaat van het verkleinen van de staat. Alle grote Chinese bedrijven zijn immers staatsbedrijven. Juist dankzij een strakke hand van de overheid wisten de Aziatische tijgers hun eigen markten tijdelijk te beschermen en economische groei te realiseren. Daarbij komt nog dat de recente economische spurt van landen als China en India gepaard is gegaan met meer, niet minder ongelijkheid. En maar liefst de helft van de armste mensen in de wereld woont in deze twee economische succeslanden.
Nog opmerkelijker is dat de VVD'ers Brazilië niet noemen. Dat land heeft het afgelopen decennium de grootste vooruitgang geboekt in het terugdringen van extreme armoede. President Lula, afkomstig uit een partnerorganisatie van Nederlandse NGO’s als ICCO en Oxfam Novib, wist, met een intelligente mix van sociale en economische politiek, met iedere procentpunt economische groei een reductie van 4 procent in extreme armoede te bereiken. Tien jaar geleden leefde 1 op de 7 Brazilianen in extreme armoede, nu is dat 1 op de 23. Door betaalbare voorzieningen en een basishuishoudinkomen ter beschikking te stellen, op voorwaarde dat kinderen naar school gingen, is daar de grootste ontwikkelingswinst ter wereld geboekt.
Blok en De Caluwé creëren een valse tegenstelling tussen overheid en markt, tussen het ondersteunen van sociale voorzieningen en het bevorderen van ondernemerschap. Zij trekken een rookgordijn op, om vervolgens kaalslag te kunnen plegen.
Nederland zou van de VVD’ers als rijkste land van de EU na Luxemburg, het hardst moeten snijden in ontwikkelingssamenwerking. Ik vind dat onrechtvaardig. Maar het is bovendien economisch heel onverstandig. De Brazilianen waarderen nog altijd onze steun in het verleden en zien in ons een gewilde handelspartner, net als Afrikaanse landen als bijvoorbeeld Nigeria, Kenia en Rwanda, die zich gestaag opwerken naar de status van middeninkomensland.
Nederland heeft onder leiding van Rutte al een miljard euro bezuinigd op ontwikkelingssamenwerking. Bill Gates en Desmond Tutu riepen Nederland tijdens de Catshuis-onderhandelingen op niet nog meer te bezuinigen. Juist in de top 5 van donorlanden kan Nederland veel invloed uitoefenen. Dat is juist nu cruciaal, omdat er nieuwe afspraken moeten worden gemaakt over wat er na het aflopen van de Millenniumdoelen na 2015 moet gebeuren. De grote welvaartsverschillen en de uitputting van de aarde schreeuwen om samenhangend internationaal beleid. Nederland kan daarin een belangrijke stem hebben en zou tegelijk moeten aandringen op nieuwe afspraken over de financiering daarvan. Als Nederland zichzelf nu terugtrekt, zullen we net als al gebeurde in de G-20, onze invloed kwijtraken.
Juist omdat Nederland al vele jaren tot de top behoort als het gaat om ontwikkelingssamenwerking, is de professionaliteit groot. Door constant evalueren en leren vernieuwt de sector zich steeds. Organisaties als ON liepen voorop in het aanbrengen van focus en ook de Nederlandse overheid heeft haar beleid op die manier verscherpt. De Nederlandse ontwikkelingssector kan trots zijn op de resultaten. Zoals het feit dat er nu in 12 partnerlanden jaarlijks 1,2 miljoen meer kinderen overleven dan in 1990.
Het is verbijsterend hoe gretig juist door VVD’ers de bijl gelegd wordt aan de wortels van een van de topsectoren van Nederland. Als het Blok en De Caluwé echt om de verbetering van internationale samenwerking zou gaan, dan zouden ze meer investeren in specialisatie, kennisontwikkeling, coördinatie met like-minded landen, internationaal voortrekker zijn in het agenderen van de zogenaamde global public goods. Gezien de veranderingen in de wereld, de grote vraagstukken van klimaatverandering, veiligheid, schaarste van land, water, voedsel en energie, en de strijd om grondstoffen, hebben we meer internationale samenwerking nodig en niet minder, meer multilateralisme en niet minder, meer internationaal recht en regels - niet minder. De visie van de VVD op de wereld laat zich blijkbaar samenvatten als 'ieder voor zich'. En dat is nou net niet in het belang van Nederland.
Een leidende rol van Nederland in het streven naar een rechtvaardige wereld zonder armoede is in ons aller belang. Trap niet in de drogredeneringen van de VVD, want die maken de wereld niet beter en dienen ook de Nederlandse belangen niet.
Bron: Oxfam Novib, 18 juni 2012
