We moeten het hebben over Sudan
Deze pagina is het laatst geüpdated in april 2025
Zonder foto’s is er geen nieuws. En zonder nieuws bestaat een ramp niet. Toch? Het lijkt soms te gelden voor de bloedige oorlog in Sudan, nu al twee jaar. Maar de impact op miljoenen Sudanezen is levensecht én levensgroot. Kom daarom samen met ons in actie.
Oorlog en dreigende hongersnood in Sudan
Op 15 april 2023 begon de bloedige machtsstrijd tussen het Sudanese leger en de paramilitaire groep Rapid Support Forces (RSF). Beide partijen worden verdacht van oorlogsmisdaden. Tienduizenden burgers zijn vermoord en verwond. In totaal zijn bijna 13 miljoen mensen op de vlucht - vertrokken naar buurlanden of ontheemd in eigen land. Van alle ontheemde mensen wereldwijd is 1 op de 8 Sudanees! Het zijn cijfers die bijna niet te bevatten zijn.
Bloedige strijd om goud
Sudan barst van het goud, maar de bevolking profiteert daar niet van. In tegendeel: deze natuurlijke rijkdom zorgt voor heel veel ellende. Het leger en RSF vechten over de controle van goudmijnen. Van de enorme winsten kopen ze wapens, waarmee vreselijke dingen worden gedaan. Goud houdt de oorlog dus in stand.
Maar ook buitenlandse partijen hebben belang bij deze oorlog. Neem de Verenigde Arabische Emiraten (VAE): dit schatrijke land is de grootste importeur van Sudanees goud én levert in ruil hiervoor wapens aan RSF. De VAE profiteren dus dubbel van de vreselijke situatie in Sudan.
De grootste hongercrisis ter wereld
Het geweld komt bovenop een dreigende hongersnood. Oogsten en landbouwmateriaal worden geplunderd, waardoor burgers niks meer kunnen verbouwen en eten. Geld om zelf voedsel te kopen is er meestal niet. Vooral omdat door inflatie de voedselprijzen torenhoog zijn geworden. Ook klimaatverandering speelt een dramatische rol. Sudan heeft van nature een droog klimaat, maar de laatste jaren regent het bijna helemaal niet meer. Oogsten mislukken en vee sterft.
De helft van de bevolking (24 miljoen mensen) heeft honger. Dat is evenveel als Nederland en Vlaanderen samen. De laatste hongersnood in Sudan was in 1998 - toen stierven ruim 70.000 mensen. Dit dreigt nu op veel grotere schaal weer te gebeuren. Als er niets gebeurt, sterven naar verwachting 600.000 Sudanezen van de honger of uitputting.
“De oorlog heeft alles van me afgepakt. We zijn gevlucht met slechts de kleren die we aanhadden. Hier zijn we veilig voor kogels – maar er is geen eten. We gaan dood van de honger.”
- Nadia (35), moeder van een vijfjarig zoontje, in vluchtelingenkamp Renk, Zuid-Sudan
Dit moet je óók weten over Sudan
Sudan haalt vooral het nieuws vanwege het conflict of de dreigende hongersnood. Maar het land heeft natuurlijk veel meer te bieden.
Feitjes
Wist je bijvoorbeeld dat…
- Sudan lange tijd het grootste land was van Afrika? Na de onafhankelijkheid van Zuid-Sudan in 2011 gaat die eer naar Algerije.
- Er meer pyramides zijn in Sudan dan in Egypte? Deze Nubische pyramides zijn over het algemeen wel kleiner én jonger.
- De Witte en Blauwe Nijl samenkomen bij de hoofdstad Khartoem en daarna als één rivier verder stromen richting de Middellandse Zee?
- Arabisch en Engels de officiële talen zijn in Sudan? Tot 1956 was het een Britse kolonie. Maar in totaal worden er wel 70 talen gesproken, waaronder Nubisch en Beja.
- De Khartoem School in de jaren 60 één van de bekendste Afrikaanse kunststromingen was? Kunstenaars zoals Ibrahim El-Salahi verbonden het traditionele met het abstracte.
- Wijdverspreide protesten in 2019 leidden tot het aftreden van dictator Omar al-Bashir, die 30 jaar de macht had? De hoop op betere tijden is door de burgeroorlog helaas voorbij.
Lees meer over Sudan
Blijf jezelf informeren én uitspreken over Sudan. Bijvoorbeeld met onderstaande tips.
- Deel: Sudanese activisten houden de internationale ogen gericht op Sudan. Vergroot hun bereik en eis dat de strijdende partijen nú hun wapens neerleggen: deel berichten over Sudan via de hashtag #KeepEyesOnSudan!
- Luister: Reggaezanger Mo Ali was in 2019 de stem van de opstand tegen de Sudanese dictator Omar al-Bashir. Hij moest naar Nederland vluchten, maar blijft muziek maken.
- Kijk: de documentaire Simpele Dromen is een portret van een naar Nederland gevluchte Sudanese man, die moest vechten in een oorlog waar hij niets mee te maken wilde hebben.
- Ontdek: SudanMemory is een online foto-, kunst,- en verhalenarchief, met foto’s uit de koloniale tijd tot protest-muurschilderingen van de revolutie in 2019.
Wie zijn de mensen die Sudan ontvluchten?
3 miljoen Sudanezen zijn de oorlog ontvlucht, voornamelijk naar buurlanden. Het zijn ongelofelijke aantallen. Maar wie zijn de mensen achter de statistieken? Maak kennis met Achol en Khamis, die beide verblijven in ons vluchtelingenkamp in Renk, Zuid-Sudan.
Achol Ring Tong
Achol is voor de tweede keer in haar leven op de vlucht. Ze groeide op in Zuid-Sudan, in de olierijke regio Abyei grenzend aan Sudan. "Toen had ik een goed leven. Mijn man was bakker en samen zorgden we voor ons dochtertje. Maar in 2022 braken gevechten uit in Abyei en werden meerdere familieleden vermoord. Dus vluchtte ik met mijn gezin over de grens." Achol bouwde een nieuw leven op in de Sudanese hoofdstad Khartoum. Ze vond er werk als schoonmaker en genoot van het bruisende stadsleven, zo anders als haar thuisregio.
Totdat, in april 2023, ook in Sudan gevechten uitbraken. "Weer zag ik mensen sterven op straat. Water en voedsel was er steeds minder. Omdat ik zwanger was van mijn tweede kind, stond mijn man erop dat ik als eerste zou vluchten naar Zuid-Sudan. Nu wacht ik in dit grenskamp tot we weer samen zijn. Het is pijnlijk dat ik opnieuw moet vluchten voor oorlog. Ik wil gewoon ergens thuishoren en me veilig voelen."
Khamis Adam Mohammed
Khamis Adam Mohammed
"Sinds ik in dit kamp ben, heb ik geen mannen met geweren gezien. Ik heb eindelijk rust." Voor de oorlog in Sudan uitbrak had Khamis een vredig leven. Hij was visserman en zijn vrouw zorgde voor hun drie kinderen. Maar in februari 2024 bereikten de gevechten ook hun kleine dorp. "We verscholen ons onder onze bedden, de hele dag daar vlogen er kogels rond." Toen het huis van de buren werd geraakt, besloot Khamis: genoeg is genoeg. Maar er was niet genoeg geld voor het hele gezin om te vluchten. Daarom vertrokken eerst zijn vrouw en twee kinderen naar Zuid-Sudan; Khamis en zijn dochter van zes bleven achter.
"Mijn dochter was erg bang. Samen gingen we elke dag naar de moskee. Andere gelovigen droegen bij wat ze konden en na twee maanden hadden we genoeg gespaard voor de reis. Nu zijn we weer allemaal samen, in Renk." De familie wil na de oorlog terug naar Sudan, maar het is een groot vraagteken wanneer dat is. "Bloedvergieten wordt meestal beantwoord met wraak. Dus ik ben bang dat deze oorlog nog lang gaat duren."
Kom samen in actie voor Sudan
Oxfam Novib levert noodhulp aan bijna 100.000 gevluchte Sudanesen in Tsjaad en Zuid-Sudan. We werken niet in Sudan zelf. De situatie in de kampen is zeer complex. In grenskamp Renk arriveren dagelijks honderden Sudanezen; er verblijven 5x meer mensen dan waarvoor het kamp is gebouwd. Als een resultaat staan mensen uren in de rij voor het toilet en is er maar één kraan per 300 mensen.
Een collega ter plekke heeft een duidelijke boodschap aan Nederland en de rest van de wereld: “Te midden van de vele crises wereldwijd mogen we Sudan niet vergeten. Qua noodhulp doen we hier wat we kunnen. Maar we zitten echt aan onze limiet, er is véél meer geld nodig. Hoe langer actie uitblijft, hoe desastreuzer de gevolgen zijn voor de Sudanese bevolking, die het de laatste jaren toch al erg moeilijk had.”
