Blijf woke! 5 gevaren voor gendergelijkheid in Nederland
De straat op voor vrouwenrechten – dat hoeft toch allang niet meer? En met queerrechten zit het in ons progressieve Nederland zeker ook wel goed? Helaas is het tegenovergestelde waar. Kijk maar naar de vijf volgende voorbeelden.
Gevaar 1: femicide
Elke 8 dagen wordt er in Nederland een vrouw vermoord, meestal door een (ex-)partner of familielid. Dat noemen we femicide. Ook heeft 41% van de Nederlandse vrouwen wel eens (seksueel) geweld meegemaakt. Dat zijn schokkende cijfers – en er wordt véél te weinig tegen gedaan.
Ten eerste schiet onze wetgeving tekort. En ten tweede wordt er niet genoeg geïnvesteerd in preventie en slachtofferhulp. Want femicide staat niet op zichzelf, het is meestal de laatste, vreselijke stap in een keten van misbruik en geweld. Joeweela, die afgelopen juli op klaarlichte dag werd vermoord voor de ogen van haar kinderen, deed eerder al aangifte tegen haar ex-partner. Veel moorden op vrouwen hadden voorkomen kunnen worden.
Femicide is (helaas) van alle tijden, maar de laatste tijd is het extra vaak in het nieuws. Ook in Den Haag is het een veelbesproken onderwerp. Toch ontbreekt de politieke wil om dit probleem structureel aan te pakken. Gelukkig zijn er ook lichtpuntjes: vorig jaar is er een Europese wet aangenomen om gendergerelateerd geweld sterker aan te pakken, zowel online als offline. Het nieuwe kabinet moet daar straks snel mee aan de slag.
Gevaar 2: censuur
Vrouw, gender of LHBTQIA+ – je gebruikt deze woorden of afkortingen vast wel eens. In de Verenigde Staten mag dat niet meer gebruikt worden in wetenschappelijke publicaties of overheidsprogramma’s. Ze staan op een lange lijst van verboden woorden. Zelfs het alledaagse woord ‘vrouw’ is in bepaalde contexten verdacht. Deze censuur staat niet op zichzelf. Medewerkers die zich bezighouden met diversiteit, gelijkheid en inclusiviteit op de werkvloer zijn op grote schaal ontslagen. Het wordt gezien als ‘woke’.
Deze veelgebruikte term is van Afro-Amerikaanse origine. Het betekent letterlijk ‘wakker’: je moet alert blijven tegen onrecht. Het is dus heel ironisch dat de term woke nu wordt gebruikt tegen dingen waar zwarte activisten jarenlang voor streden. En datzelfde geldt voor andere groepen die nu worden aangevallen, zoals vrouwen en queer personen.
Nu kun je denken: wat heeft dat met Nederland te maken? Heel veel, want de Verenigde Staten zijn een enorme politieke speler en veel trends waaien de Atlantische Oceaan over. In het huidige kabinet hadden we bijvoorbeeld een extreemrechtse minister die het woord ‘gender’ uit overheidsdocumenten schrapte. Gender zou een ‘verzonnen ideologie’ zijn. Censuur is dus niet een ver-van-ons-bed-probleem. Ook in ons land moeten we woke (waakzaam) blijven en zorgen dat alle mensen gelijk behandeld worden.
Gevaar 3: geen recht op abortus
Baas in eigen buik! Daar streden de Dolle Mina’s en andere dappere feministen voor in de jaren 70. Helaas lijkt het nodig om de spandoeken weer uit de kast te halen. In de Tweede Kamer staat abortus volop op de agenda. Dat is op zich niet nieuw, want er zijn altijd anti-abortuspartijen geweest (zoals de SGP). Wél nieuw is dat deze conservatieve groep groeiende is. Recent onderzoek wijst uit dat deze conservatieve krachten elkaar wereldwijd (financieel) goed steunenen.
- Registratie: verschillende partijen willen dat vastgelegd wordt waarom mensen een abortus ondergaan. Deze motie is gelukkig weggestemd. We moeten niet politie gaan spelen bij zo’n persoonlijke beslissing.
- Bedenktijd: verschillende partijen willen de afgeschafte bedenktijd weer invoeren. Dat houdt in dat mensen verplicht vijf dagen moeten nadenken nadat ze hebben aangegeven dat ze een abortus willen. Dat is enorm kleinerend – alsof mensen niet al goed hebben nagedacht over zo’n belangrijke beslissing!
- Mensenrecht: er ligt een initiatiefwet om abortus op Europees niveau te erkennen als mensenrecht. Superbelangrijk – ook voor Nederland. Want in ons land staat abortus nog steeds in het Wetboek van Strafrecht, waardoor het theoretisch gezien nog als misdaad wordt beschouwd. Een aantal partijen wil dit zo houden en zijn dan ook fel tegen dit Europese voorstel.
Gevaar 4: online invloeden
Voor het eerst zijn jongens en mannen conservatiever dan de generatie vóór hen. Een recent onderzoek laat bijvoorbeeld zien dat de meeste Amsterdamse jongens het niet meer normaal vinden dat twee personen van hetzelfde geslacht verliefd op elkaar worden. Meisjes en vrouwen zijn juist progressiever geworden – dus groeit de genderkloof op politiek, maatschappelijk en persoonlijk vlak. Sociale media hebben een grote invloed op het denkbeeld van jongeren. Influencers zoals Andrew Tate hebben miljoenen (vaak jonge, mannelijke) volgers.
Dagelijks horen ze advies over hoe je een ‘echte man’ wordt: gespierd zijn, rijk worden en veel vrouwen versieren. Ook worden er schadelijke denkbeelden verspreid, bijvoorbeeld dat je je vriendin best mag slaan, dat ze jouw 'bezit' is en niet mag werken. Volgens deze influencers moeten we terug naar de rolpatronen van de jaren 50: de vrouw moet mooi zijn, voor de kinderen zorgen en heeft geen rechten; de man is de baas en brengt geld in het laatje. We hoeven hopelijk niet uit te leggen dat dit heel schadelijk is, voor zowel vrouwen als mannen.
Gevaar 5: transhaat
De haat tegen trans personen neemt enorm toe. Ze moeten lang wachten op zorg en hun rechten en zelfs bestaan worden openlijk in twijfel getrokken door de politiek, invloedrijke personen en extreemrechtse groeperingen. Ook hier zit vaak financiering achter van internationale (meestal Amerikaanse) organisaties. Tussen 2008 en 2017 ontvingen ultraconservatieve of extreemrechtse groepen maar liefst 6,2 miljard euro voor beïnvloeding.
Een voorbeeld is de ‘Gendertwijfel’campagne. Deze campagne droeg bij aan het intrekken van een goed wetsvoorstel om geslachtsregistratie (op geboorteakte of identiteitsbewijs) eenvoudiger aan te passen. Dit is heel belangrijk is voor mensen die hun gender willen aanpassen of zich niet thuis voelen in het binaire man/vrouw hokje. Nu kan dat alleen na een gesprek met een arts of psycholoog – terwijl deze professionals zelf aangeven dat die gesprekken onnodig kleinerend zijn.
Kom samen in actie voor gendergelijkheid!
Wij zetten ons dagelijks in voor vrouwen- en LHBTQIA+-rechten, samen met moedige activisten en partners in ruim 70 landen. Van kraamzorg voor zwangere vrouwen in Gaza tot het steunen van queer activisten in landen waar ze nog de doodstraf kunnen krijgen voor hun werk.
Strijd op jouw manier mee voor gendergelijkheid! Zorg dat homofoben en vrouwenhaters niet het laatste woord hebben. Want wij zijn met meer.
