streng wapenhandelsverdrag nodig om levens te redden

• 12 maart 2013

Sinds het vastlopen van de onderhandelingen over een wapenhandelsverdrag in juli vorig jaar, zijn meer dan 325 duizend mensen omgekomen door gewapend geweld. Dit blijkt uit een nieuw rapport van Oxfam Novib en Safer World, onderdeel van de internationale Control Arms Coalition.

Het rapport Getting It Right: The pieces that matter for an Arms Trade Treaty,  komt uit aan de vooravond van nieuwe onderhandelingen in New York die 18 maart beginnen. De huidige ontwerptekst voor een wapenhandelsverdrag (Arms Trade Treaty – ATT) vertoont grote gaten, waardoor met het verdrag wapens nog steeds in handen kunnen blijven komen van plegers van mensenrechtenschendingen, inclusief genocide.

'Terwijl elke minuut iemand sterft door de ongebreidelde handel in wapens en munitie, slepen de onderhandelingen over een wapenverdrag zich voort, 'zegt Eveline Rooijmans, beleidsmedewerkers van Oxfam Novib. 'De VN-onderhandelaars in New York moeten nu eindelijk de stukjes in elkaar passen en een stevig verdrag in elkaar zetten dat een verschil maakt – geen waterig compromis'

Een grote tekortkoming in de ontwerptekst is dat de handel in munitie en onderdelen voor wapens slechts beperkt wordt geregeld. De munitie-industrie zet jaarlijks 4,3 miljard dollar om en produceert 12 miljard stuks munitie voor kleine en lichte wapens. Munitie vormt een groot struikelblok in de onderhandelingen. De VS zijn tegen strengere regels, terwijl onder meer een aantal Afrikaanse landen een verdrag zonder strenge regels voor munitie zinloos vindt. Oxfam Novib roept op tot strenge regulering van de handel in munitie.

'Munitie is de brandstof van conflicten', zegt Rooijmans, 'Zonder kogels vallen wapens stil'.

Ook laten de huidige voorstellen ruimte aan staten om ‘nationale veiligheid’ of andere belangen voor te laten gaan en toch wapens aan warlords en mensenrechtenschenders te leveren.

Door wapentransacties die zouden vallen onder aparte defensie-akkoorden tussen landen, wel toe te staan, worden leveringen van bijvoorbeeld Rusland aan Syrië ‘legaal’ terwijl de kans groot is dat de wapens misbruikt worden en tegen de bevolking worden ingezet.

Verder laat het verdrag wapens die worden gedoneerd, geleend of gelabelled als defensie-hulp, buiten beschouwing. Onder meer China is er tegen dat deze clausule wordt aangepast.

'Met dit ontwerpverdrag blijven wapens in de verkeerde handen vallen en wordt aan misstanden de schijn van ‘legaliteit’ gegeven. Landen moeten de bescherming van burgers voorop stellen en het verdrag daarop aanpassen. We hebben een verdrag nodig dat werkt!'

Bron: Oxfam Novib, 12 maart 2013